De Universiteit van Amsterdam (UvA) wil de CO₂-impact van haar activiteiten verminderen en zet daarom in op duurzamer eten op de campus. Een belangrijke stap hierin is de introductie van een volledige vegan food stall in de kantine van het Roeterseilandcampus (REC), met 100% plantaardige maaltijden. Maar wat zijn de wensen van studenten en medewerkers? Wat zien zij graag in de food stall terugkomen?
We baseren dit project onder andere op de lessen van Nanke Verloo (2011), die goed toepasbaar zijn op placemaking. Haar perspectief houdt in dat we bottom-up werken en samen met studenten en medewerkers bepalen hoe de foodstall eruit komt te zien. Bij elke stap staan de wensen van de doelgroep centraal en hebben ze zeggenschap over het project, door middel van bijvoorbeeld co-creatie sessies.
Landelijk zijn er verschillende collectieven die zich al inzetten voor gezond, plantaardig en betaalbaar eten voor studenten, zoals de Vegan Student Association, die in verschillende Nederlandse steden actief is. Ook internationaal zijn er rond dit onderwerp bewegingen, zoals Plant Based Universities. Zij voeren campagnes en helpen universiteiten hun kantine te verduurzamen door middel van veganistisch eten. Bij het werken aan dit project voor de UvA, hebben we inspiratie opgedaan uit deze bewegingen, door bijvoorbeeld te kijken naar acties van de Antikantine in Amsterdam, of naar de reacties van studenten in andere landen op veganistische veranderingen in de kantine.
We werken in dit project werken met UvA Facility Services, de Green Office en andere betrokkenen aan een vegan foodstall-pilot die niet alleen duurzaam is, maar ook echt aansluit bij de behoeften van de studenten en medewerkers.
Analyse
Om inzicht te krijgen in de behoeften van studenten en medewerkers, hebben we onderzoek uitgevoerd door middel van observaties in de kantine, een online enquête, korte interviews, de snelle-sticker stem, de 1-woord methode en desk-research.
Uit dit onderzoek kwam naar voren dat voedingswaarde en prijs de belangrijkste factoren zijn bij het kiezen van een lunch in de kantine, wat ook terug te zien is in bestaande literatuur. Studenten ervaren namelijk vaak tijdsgebrek en financiële beperkingen, waardoor ze leunen op bewerkt en ongezond voedsel. Veganistisch eten kan hieraan bijdragen omdat het naast een positief effect op het milieu, ook is bewezen dat het voor velen een stap kan zijn richting een gezondere levensstijl. Ook prijs vinden studenten erg belangrijk. Er is uit meerdere onderzoeken gebleken dat door in een kantine vega(n) eten goedkoper te maken dan maaltijden met vlees, studenten daadwerkelijk sneller de vega(n) maaltijd kiezen.
Door research te doen naar best practices, kwamen we erachter dat verschillende universiteiten in Nederland al bezig zijn met initiatieven om duurzaamheid te stimuleren door middel van veganistisch eten. Meer informatie hierover en over de onderzoeksmethoden, de hoeveelheid respondenten en de resultaten is te vinden in de infographic en presentatieslides van ons locatie-onderzoek.
Naar aanleiding van de wensen van studenten (duurzaamheid, betaalbaarheid en voedzaamheid) hebben we het concept ‘Make Your Own Bowl’ ontwikkeld, waarbij studenten hun eigen maaltijd kunnen samenstellen uit gezonde ingrediënten en seizoensgroenten.
Om dit concept verder uit te werken, hebben we twee co-creatiesessies georganiseerd met studenten en betrokkenen (ongeveer tien personen per sessie). Voor gedetailleerde informatie over (de uitkomsten van) deze sessies, kun je kijken naar de slides van de co-creatie presentatie.
De belangrijkste inzichten uit deze sessies zijn: de voorkeur voor seizoensgroenten, de vrijheid om zelf te kiezen en de behoefte aan variatie en afwisseling.
Met deze input ontwikkelden wij onze interventie: een visueel station waar studenten met plaatjes een bowl kunnen samenstellen in een medium of groot bakje.
Wat testen we hiermee? 1. Of het concept aansluit bij de behoeften en verwachtingen van studenten. 2. Welke ingrediënten en combinaties populair zijn en welke minder goed werken. 3. Hoe studenten reageren op prijsopties (medium of groot).
We hebben elke gemaakte bowl vastgelegd met een turf schema, zodat we inzicht kregen in de meest gekozen combinaties en we zijn gesprekken aangegaan om feedback te verzamelen. Er zijn zo'n twintig mensen gesproken en van zeven mensen hebben we nuttige en originele feedback ontvangen. De meest voorkomende feedback staat hieronder weergegeven.
Feedback:
- Betaalbaar
- Graag opties voor pasta’s met bijpassende sauzen (zoals pesto of tomatensaus)
- Vaste opties (zoals een ‘healthy bowl’) die aan te passen zijn
- Fijn om zelf keuzes te kunnen maken
- Veel mensen raakten enthousiast van dit concept en willen het graag terugzien in de kantine
Overdracht
De initiële focus van ons project lag op studenten én medewerkers, maar vanwege de financiële druk die studenten ervaren en onze focus op prijs, hebben we besloten ons voornamelijk op de wensen van studenten te richten. Verder was het voor ons lastig om met alle betrokken stakeholders in contact te komen. Daarom zou het voor het vervolgproces nuttig zijn deze betrokkenen alsnog proberen te betrekken.
Volgende nuttige stappen lijken ons: 1. Het verder concretiseren van menu opties en combinaties van bowls door onderzoek te blijven doen en in gesprek te blijven met studenten en medewerkers.
2. Onderzoek doen naar samenwerkingen met lokale boeren die seizoensgroenten aanbieden.
3. Andere duurzame initiatieven onderzoeken, zoals welke vormen van duurzaam verpakkingsmateriaal zal worden gebruikt of het eventueel meenemen van eigen bestek.
4. Het ontwikkelen van een aantrekkelijke merkidentiteit voor de food stall.
5. Verder onderzoek doen naar de specifieke wensen van medewerkers.
Videographic
Kijk hier naar onze videographic, waarin we in een paar minuten een samenvatting laten zien van ons proces en interventie!
Do's & Don'ts
Kernwaarden van je project (in dit geval duurzaamheid) bij doelgroep, stakeholders en andere betrokkenen benadrukken.
Wensen/voorkeuren en meningen van studenten (en medewerkers) in acht blijven nemen.
Rekening houden met het feit dat niet elke stakeholder beschikbaar of bereid is om te helpen.
Altijd een plan B en plan C hebben!
Aannames voor doelgroep maken. Vanuit het placemaking oogpunt is het heel belangrijk om bij elke stap daadwerkelijk naar de wensen van studenten te kijken, in plaats van zelf in te vullen wat ze zouden willen.
Feedback negeren. Het is cruciaal om geen tunnelvisie te creëren en af en toe afstand kunnen nemen van je eigen project om er kritisch naar te kijken en feedback te implementeren.
Referenties
Verloo, N. (2011). Rethinking maakbaarheid: Van maken 'voor' naar maken 'met' (Buurten, spanningen en conflicten; No. thema editie 1). Amsterdam Centrum voor Conflictstudies. https://www.nicis.nl/dsresource?objectid=241636
Amsterdam
Naar aanleiding van de wensen van studenten (duurzaamheid, betaalbaarheid en voedzaamheid) hebben we het concept ‘Make Your Own Bowl’ ontwikkeld, waarbij studenten hun eigen maaltijd kunnen samenstellen uit gezonde ingrediënten en seizoensgroenten.
