Hi! Ik ben Elena, 23 jaar en vierdejaars student bij Interdiscplinaire Sociale Setenschap
Sanne
Placemaker
Hallo! Ik ben Sanne, 21 jaar en vierdejaars Interdisciplinaire Sociale wetenschap student!
Karlijn
Placemaker
Dag! Ik ben Karlijn, nu derdejaars student bij Interdiscipinaire Sociale Wetenschap
Florentine
Placemaker
Hi! Florentine, en nu ook vierdejaars student bij Interdisciplinaire Sociale Wetenschap
Introductie
In het JK-gebouw bevindt zich een royale binnentuin, die helaas al geruime tijd onbenut blijft. Door voortdurende renovaties van het gebouw is de tuin al jarenlang niet toegankelijk voor studenten en medewerkers van de UvA. Bovendien is de tuin, mede door deze verbouwingen, bij veel mensen niet bekend. Dit terwijl groene ruimtes zoals deze van onschatbare waarde zijn voor steden als Amsterdam, waar de behoefte aan groen en openbare ruimte alleen maar toeneemt vanwege de compacte stadsdoelen en de gevolgen van klimaatverandering (Balikçi et al., 2021). Recentelijk zijn echter financiële middelen beschikbaar gesteld voor herontwikkeling. Dit project heeft tot doel de tuin om te vormen tot een waardevolle ruimte voor diverse invullingen, met respect voor de belangen van alle betrokken partijen.
Het vraagstuk
De binnentuin van het JK-gebouw wordt momenteel slecht beoordeeld door zowel personeel als studenten, hoofdzakelijk vanwege de beperkte toegang en het feit dat de tuin momenteel als bouwput gebruikt wordt. Aangezien de grootschalige renovatie van het JK-gebouw nog in volle gang is, is er een budget vrijgekomen om deze ruimte te herontwikkelen voor de gebruikers van het gebouw. De vraag die zich voordoet, is hoe de binnentuin van het JK-gebouw herontworpen kan worden om een toegankelijke en hooggewaardeerde ruimte te worden voor UvA studenten en werknemers. Daarnaast wordt gezocht naar manieren waarop de invulling van de binnentuin kan bijdragen aan biodiversiteit, regenwateropvang en het verminderen van hittestress.
De analyse
Door gebruik te maken van de principes van Design Thinking hebben we de behoeften van de gebruikers van het JK-gebouw geanalyseerd. Met behulp van diverse methoden, zoals interviews, enquêtes en observaties, hebben we geprobeerd om een dieper inzicht te krijgen in wat de gebruikers nodig hebben en verwachten van de binnentuin. Zo bleek er behoefte te zijn naar een rustige, toegankelijke en biodiverse tuin. Deze aanpak stelde ons in staat om een grondige analyse uit te voeren en de verzamelde informatie te gebruiken als basis voor het ontwikkelen van een herinrichtingsplan dat nauw aansluit bij de behoeften van de gebruikers.
Infographic 1: Empathise & Define fase
De interventie
We hebben aan de hand van de co-creatie sessie met studenten en medewerkers van de UvA, de ideale tuin vormgegeven. Op basis hiervan is een 3D-ontwerp van de tuin gecreërd in Minecraft. Minecraft biedt een visuele manier om een ruimte te ontwerpen en te verkennen. In dit prototype staan de volgende dingen centraal: groen, toegankelijkheid, genot en rust. Dit prototype hebben wij getest onder de gebruikers van het JK-gebouw aan de hand van een enquete. De feedback die we ontvingen hebben we vervolgens verwerkt in een nieuwe interventie. Dit alles is terug te zien in de tweede infographic.
In het uiteindelijke ontwerp zijn er een aantal picknicktafels en verplaatsbare zitplekken, een moestuin en een overkapping te zien. Voor hittebestrijding blijven de hoge bomen staan, komt er nog meer groen en wordt de vijver omgebouwd tot WADI (Water Afvoer Drainage en Infiltratie). Verder blijft het huisje staan met hierin tuinier spullen en enkele (rustige) spelletjes. Bovendien krijgt het huisje een groen dak. Verder zullen er bordjes opgehangen worden die gebruikers eraan herinneren dat het rustig moet blijven in de tuin. Gebruikers worden door de tuin geleid via een graustabiel pad. Dit is een halfverhard pad dat natuurlijk oogt, maar toegankelijk is voor minder mobiele mensen (Peters, 2021).
Infographic 2: Prototype en Testfase
Videographic
Bekijk hier de video waarin ons hele proces terug te zien is. Aan de hand van beelden wordt je meegenomen in alle stappen die ons van de opdrachtgever tot het prototype van de JK-binnentuin hebben gebracht.
De JK-binnentuin is een plek vol potentie, maar door de geruime vrijheid kan het complex lijken om deze naar volledigheid te benutten. Mocht dit project nogmaals aan placemakers worden toegedeeld, kunnen wij enkele tips meegeven:
Expectation management met de opdrachtgever Niet alle opdrachtgevers zijn op de hoogte van de ins en outs van het placemaking proces. Dit kan er toe leiden dat zij wellicht eisen of verwachtingen hebben die conflicteren met het vak. Zorg dat je vroeg in dit proces al een ontmoetingsmoment inplant waarin jullie kort overeenstemmen wat de verwachtingen zijn, en je de opdrachtgever inlicht over het designthinking proces.
Toegankelijkheid tot de tuin De binnentuin is tot op heden niet toegankelijk. Wij hebben echter ondervonden dat daadwerkelijk rondlopen in de tuin erg kan bijdragen aan het ruimtebesef en inzicht. Om deze reden raden we aan op contact te nemen met iemand van facility services om toegang te verkrijgen tot de tuin. In onze ervaring was Paulus Hoogland zeer vriendelijk en bereid om te de tuin voor placemaking open te stellen
Gebruik van enquêtes Binnen het placemakings proces nemen de meningen van je actoren een cruciale rol in. Wij hebben bevonden dat het gebruik maken van enquetes zeer effectief is om meningen van JK-gebruikers op te halen. Door een aantrekkelijke poster met een QR code te verspreiden door het JK-gebouw waren wij in staat 80+ respondenten te werven. Wij raden volgende groepjes aan dit ook te doen, of om contact met een van ons op te nemen. Dan kunnen wij toegang verlenen tot de enquêtes die wij hebben afgenomen. Vervolg stappen Als groep hebben wij een grove schets verschaft van hoe de tuin vorm kan krijgen aan de hand van de belangen van actoren, zie hiervoor het prototype en de omschrijving van ons eindproduct. Volgende groepjes kunnen hierop voortborduren. Onderzoek naar de behoeftes is reeds uitgevoerd, in het vervolg kan gekeken worden naar de echte uitvoering hiervan. Hoeveel zal alles kosten? Hoe kunnen eventuele buurtbewoners nog betrokken worden? Welke planten en boomsoorten passen in de tuin? Hoe zorgen we dat studenten zich verbonden voelen met, en verantwoordelijk voor de tuin? De basis van een idee ligt er, het is aan volgende groepen om te kijken hoe dit in de praktijk kan worden uitgevoerd en hoe actoren zich verbonden (blijven) voelen tot deze plek zodat het voor de komende jaren een bruisende plek kan worden en blijven.
Do's & Don'ts
Zorg voor een goed gedocumenteerd plan dat gemakkelijk kan worden overgedragen aan toekomstige betrokkenen, zodat zij het project kunnen voortzetten en verder kunnen ontwikkelen.
Houd duurzaamheid in gedachten. Implementeer milieuvriendelijke onderdelen, zoals regenwateropvang, compostering en het gebruik van inheemse planten die weinig water nodig hebben. Door duurzaamheid te integreren, zal de tuin ecologisch verantwoord zijn.
Communiceer regelmatig en transparant met alle belanghebbenden. Het creëren van een verbinding tussen de gebruikers zal zorgen voor betrokkenheid en steun, niet alleen bij het ontwerp, maar ook bij het onderhouden van de tuin.
Hou samen met je projectgroep een duidelijke planning aan. Zodra je achter begint te lopen is het lastig om de achterstand weer in te halen.
Wees niet afwachtend. Op sommige momenten in het placemakingproces is maar weinig tijd om de fase van Design Thinking te doorlopen. Wees assertief en ga achter belangrijke actoren aan als ze niet reageren.
Wees niet blind voor de behoeften van gebruikers; een functionele tuin is een gelukkige tuin!
Raak niet gedemotiveerd wanneer dingen even niet lekker lopen. Soms zijn er obstakels in je proces of in de samenwerking, maar zolang je creatief blijft denken en vroegtijdig contact opneemt met je opdrachtgever en/of werkgroep docent is niets onoplosbaar!
Blijf niet te lang hangen op bepaalde onderdelen. Je kan voor eeuwig nieuwe actoren blijven spreken en nieuwe inzichten opdoen, maar het vak heeft een gelimiteerde hoeveelheid aan tijd en soms moet je nu eenmaal door. Als je dat niet doet, ga je achterlopen!
Balikçi, S., Giezen, M., & Arundel, R. (2021). The paradox of planning the compact and green city: analyzing land-use change in Amsterdam and Brussels. Journal Of Environmental Planning And Management, 65(13), 2387–2411. https://doi.org/10.1080/09640568.2021.197106